Kỹ thuật trồng cây nam lim xanh

Cây Nam lim xanh từ lâu đã được biết đến là một trong những loài cây gỗ quý, cứng chắc, có vân đẹp và độ bền lớn, không chỉ có vậy nấm mọc từ trên cây lim xanh còn có giá trị y tế cao trong bảo vệ sức khỏe con người. Cây lim xanh cũng có những điều kiện sinh trưởng và phát triển đặc thù dựa vào điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp sẽ cho những cây con đạt tiêu chuẩn chất lượng cao.

Cây Nam lim xanh là loài cây lá rộng thường xanh (còn có tên khoa học là Erthrophleum fordii Oliv) thuộc họ Vang – Caesalpiniaceae. Loài cây này có tuổi thọ lâu năm, rễ ăn sâu trong đất, tán rậm, có thể sinh trưởng được trên nhiều địa hình vùng nhiệt đới và rất thích hợp cho việc trồng rừng phòng hộ. Lim xanh phân bố nhiều ở vùng núi thấp từ Hàm Thuận Bắc (Bình Thuận) ở Nam Trung bộ đến Đình Lập (Lạng Sơn) và Móng Cái (Quảng Ninh). 

Cây lim xanh có thể được trồng cho kết quả sinh trưởng và phát triển tốt nhất ở điều kiện nhiệt độ không khí trung bình năm: 20,8 - 24,80C. Lượng mưa bình quân năm đạt khoảng 1488-3840mm. Đồng thời, số tháng khô hạn không quá 3-4 tháng là lý tưởng. Về điều kiện thổ nhưỡng, cây lim xanh sống và sinh trưởng trên nhiều loại đất có nguồn gốc đá mẹ khác nhau như sa thạch, phiến sét, nai, mica sít, poóc phia, phún xuất có thành phần cơ giới từ cát pha, sét nhẹ, sét trung bình đến sét nặng. Thông thường, cây lim xanh gây trồng được trên các loại đất tầng dày và cả những nơi nông mỏng, nhưng không nhỏ hơn 30cm, trên các loại đất có thực bì cây bụi, đất sau nương rẫy.

Quá trình thu hái, cất trữ giống cũng đòi hỏi chọn những cây mẹ có đường kính từ 40cm trở lên có hình thân thẳng đẹp, không bị sâu bệnh ở trong tự nhiên. Tháng 12-1, quả chín, vỏ quả chuyển sang màu nâu sẫm. Hạt tự tách rơi xuống đất. Lúc đó, tiến hành thu nhặt hạt rơi, làm sạch, phơi hạt khoảng 2-3 nắng, bảo quản thông thường. Hạt Lim xanh có thể cất trữ được nhiều năm. Đối với hạt, có nhiều cách xử lý, ví dụ như bằng biện pháp cơ giới, hoá chất, nhiệt độ. Trong điều kiện bình thường có thể sử dụng phương pháp đơn giản nhưng có hiệu quả đó là biện pháp tác động cơ giới có gia nhiệt: dùng dao sắc chặt vào cạnh hạt, làm nứt vỏ, ngâm nước nóng 800C trong 1214 giờ, sau đó rửa hết lớp keo bám quanh hạt, ngâm trong nước lã 14-16 giờ. Vớt ra ủ trong 10-12 ngày thì hạt nảy mầm.

Quá trình gieo ươm nam lim xanh đòi hỏi vườn ươm theo tiêu chuẩn chung thông thường. Hạt đã được xử lý, nảy mầm đem gieo, cấy vào bầu có kích thước: chiều cao 12-15cm, chiều rộng 9-12cm. Bầu có đáy cần đục 6-8 lỗ thoát nước. Ruột bầu bao gồm đất vườn ươm, hoặc đất rừng lấy ở tầng mặt đem trộn đều với phân chuồng ủ hoai theo tỷ lệ 85-90% đất 10-15% phân (theo trọng lượng).

Khi cây con mọc cần có chế độ chăm sóc như sau: che 40-50% ánh áng và cần được tưới ẩm thường xuyên. Khi có hiện tượng nấm bệnh cần phun thuốc trừ nấm như Benlát C, theo chỉ dẫn trên nhãn, mác. Khi cây 3 tháng tuổi trở lên, cần đảo bầu 2 tháng 1 lần. Cũng có một điều đáng lưu ý là có thể ngừng công việc chăm sóc trước khi xuất vườn 1 tháng.

Đối với cây con đem trồng theo thời vụ có 2 tiêu chuẩn cây con như sau:

Tuổi     Tiêu chuẩn	7 - 8 tháng	20 - 24 tháng
Chiều cao	25-30cm	50-60cm
Đường kính gốc	0,6-0,7cm	1,-1,3cm

 

Kỹ thuật trồng và chăm sóc nuôi dưỡng

Về yêu cầu thổ nhưỡng, có 2 dạng đất thực bì cơ bản để trồng lim xanh là đất có thực bì che phủ, đất trống trọc. Đối với đất có thảm che, thảm cây bụi, không có các loài cây gỗ đáp ứng các yêu cầu phòng hộ, có chiều cao dưới 3m, mở rạch rộng 1,5-2m, rạch cách rạch 5-7m. Thảm rừng nghèo có chiều cao 3-10m, thiếu cây gỗ có giá trị phòng hộ (dưới 100 cây), thiếu loài cây gỗ tái sinh có giá trị phòng hộ (dưới 500 cây có chiều cao lớn hơn 1m, mở rạch 3-4m. Rạch cách rạch 5m. Trên băng chừa luỗng phát toàn bộ giây leo, chặt các cây sâu bệnh). Đối với đất không còn thảm che, cần tạo lớp che phủ bằng cây Cốt khí, Keo lá tràm, Keo phủ nhanh các loài phù hợp với điều kiện sinh thái. Khi các loài cây phù trợ đã có tàn che 2-3 năm, có thể hỗ trợ cho Lim xanh tiến hành trồng. Kích thước hố đối với đất xấu cần 40x40x40cm. Còn với đất tốt (có thực bì che phủ) chỉ cần cuốc hố 30x30x30cm. 

Nam lim xanh có thể trồng theo rạch, cây trên rạch là lim xanh, rạch chừa sẽ là những loài cây hỗn loại với lim xanh. Hoặc trồng ở những nơi có thảm che nhân tạo: trồng lim xanh hỗn loại với re gừng, trám trắng. Mật độ trồng lý tưởng trong rạch có cự ly cây cách cây khoảng 3m, rạch cách rạch 5-7m. Trên 1ha trồng 400-450 cây. Ở nơi đất chưa có thảm che. Sau 3 năm, lớp cây che phủ (Keo các loài) đã có tàn che, trồng cây che phủ theo cự ly 3x3m, mật độ 1100 cây/ha. Trồng ở dưới tán Keo theo cự ly: cây cách cây 3m, hàng cách hàng 6m. Một ha trồng cây phù trợ và 550 cây Lim xanh. Khi Lim xanh được 3 tuổi, cần tỉa bớt 1/2 cây phù trợ. 10 tuổi chặt bớt cây phù trợ, sử dụng chồi tái sinh của cây phù trợ hỗn loài với Lim xanh. Trồng 1 hàng Lim xanh (275 cây) + 1 hàng Re gừng (275 cây). Năm thứ hai, ba sau khi trồng Re gừng, Trám trắng, nếu thấy cây phù trợ ảnh hưởng tới sự sinh trưởng của chúng cần điều chỉnh bớt cây phù trợ.

Tuy nhiên, không phải trồng cây lim xanh vào thời điểm nào cũng tốt.Cần căn cứ thời tiết và khí hậu từng vùng để trồng nhằm đảm bảo tỷ lệ sống đạt tỷ lệ cao. Theo kinh nghiệm trồng cây lim xanh thì vào vụ xuân hoặc vụ thu, sử dụng được cả 2 loại tiêu chuẩn cây con.

Kỹ thuật chăm sóc lim xanh trên đất có thực bì che phủ, cần khoảng thời gian chăm sóc 4 năm. Năm đầu chăm sóc 2 lần: Xới vun gốc vào đầu mùa mưa. Lần 2 cắt bỏ dây leo quấn ghì cây con. Năm thứ 2, thứ 3, thứ 4 cũng như trên. Trồng trên đất cần tạo lớp che phủ: chăm sóc 3 năm, mỗi năm 1,2 lần chủ yếu là vun gốc. Năm thứ 4 điều chỉnh cây phù trợ.

Khi Nam lim xanh phát triển đến 10,12 tuổi cần chặt tỉa thưa từ 1/4 đến 1/3 số cây, loại bỏ cây xấu sâu bệnh. Mật độ cuối cùng chỉ giữ 100-120 cây/1ha cùng với số lượng cây các loài khác tồn tại trên băng chừa hoặc phục hồi trở lại, hoặc các loài cây trồng hỗn loại khác trên các dạng có trồng cây phù trợ và có trồng hỗn loại.

Trong những vùng có điều kiện đất đai thích hợp, có thị trường tiêu thụ, có thể trồng thêm các loại cây như tre, luồng, mây,… bao đồi để có thu nhập thường xuyên cho người trồng và quản lý rừng. Nếu trồng che bao đồi, chỉ trồng 1 hàng dưới chân đồi, cự ly giữa các búi 5-7m.

Trên đây là một vài điều lưu ý cơ bản trong kỹ thuật trồng cây lim xanh để cho hiệu quả cây con đạt tiêu chuẩn sinh trưởng phát triển tốt. Loài cây này còn được biết đến bởi loài nấm mọc trên cây lim xanh vùng Tiên Phước nổi tiếng có tác dụng hỗ trợ và ngăn ngừa điều trị nhiều bệnh nan y phức tạp. Trải qua quá trình nghiên cứu khoa học và bài bản, đồng thời áp dụng công nghệ chiết xuất và chế biến theo phương pháp gia truyền, bài thuốc Thanh thiết bảo sinh từ nấm lim xanh giàu dược chất. Chế phẩm đã được nghiên cứu kỹ về thành phần, hoạt tính sinh học, tác dụng dược lý – tác dụng lâm sàng với dạng dùng tiện lợi, dễ sử dụng và bảo quản.

Tuy nhiên, hiệu quả điều trị và phòng tránh bệnh sẽ đạt hiệu quả tốt nhất khi quý khách sử dụng đúng sản phẩm từ nấm lim xanh chính hiệu đã qua chế biến bằng phương pháp gia truyền của công ty Tiên Phước. Thực tế, thời gian gần đây, tình hình thị trường xuất hiện nhiều sản phẩm giả danh bài thuốc từ nấm lim xanh của nhiều tổ chức và cá nhân hòng trục lợi mà không rõ nguồn gốc xuất xứ. Quý khách hàng cần lưu ý, nấm lim xanh đã chế biến theo phương pháp cổ truyền của Công ty Nông lâm sản Tiên Phước có mùi hương đặc trưng, lát nấm khô giòn, màu nấm nâu đen và chỉ có một chủng loại sản phẩm duy nhất, người mua nên thận trọng để tránh mua phải sản phẩm giả mạo hoặc chất lượng thấp.